تفاوت UEFI و Legacy چیست؟ آموزش کامل بوت سیستم‌ها
اگه موقع نصب ویندوز یا ورود به بایوس با گزینه‌هایی مثل UEFI یا Legacy مواجه شدی و نمی‌دونی کدوم رو باید انتخاب کنی، این مقاله دقیقاً برای تو نوشته شده. انتخاب بین این دو حالت می‌تونه روی نصب ویندوز، شناسایی هارد، پشتیبانی از GPT یا MBR و حتی امنیت سیستم تأثیرگذار باشه.
در این آموزش از دسته فن‌آموز سایت سیگنال کامپیوتر، به صورت مفصل و با تمام نکات ریز و درشت تفاوت بین UEFI و Legacy رو بررسی می‌کنیم.
BIOS Legacy چیست؟
BIOS (Basic Input/Output System) یا به اصطلاح Legacy BIOS، قدیمی‌ترین نوع فریمور برای بوت سیستم‌عامل هست که از دهه 80 میلادی وجود داشته. این سیستم:
- فقط از دیسک‌های MBR پشتیبانی می‌کنه. ( اگه برات سواله بخونش : دیسک MBR چیه؟)
- فقط با بوت سکتور 512 بایتی کار می‌کنه.
- نمی‌تونه دیسک‌های بزرگ‌تر از 2 ترابایت رو کامل شناسایی کنه.
- رابط کاربری متنی داره و ماوس پشتیبانی نمی‌شه.
- Secure Boot و ویژگی‌های امنیتی مدرن رو نداره.
📌 معمولاً در سیستم‌هایی که قبل از سال ۲۰۱۲ ساخته شدن، BIOS Legacy استفاده شده.
UEFI چیست؟
UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) استاندارد جدیدتر و مدرن‌تری برای بوت سیستم‌هاست. ویژگی‌های کلیدی اون:
- پشتیبانی از دیسک‌های GPT و MBR ( اگه برات سواله بخونش : تفاوت دیسک MBR , GPT و نحوه تبدیل اون ها به هم دیگه!)
- امکان استفاده از دیسک‌های بالای ۲ ترابایت
- سرعت بوت بالاتر نسبت به BIOS
- پشتیبانی از Secure Boot برای جلوگیری از بوت بدافزارها
- رابط گرافیکی با امکان استفاده از ماوس
- ماژولار بودن و قابلیت ارتقا از طریق آپدیت
📌 سیستم‌های جدید، مخصوصاً از سال ۲۰۱۵ به بعد، معمولاً فقط با UEFI عرضه می‌شن.
جدول مقایسه‌ای کامل UEFI و Legacy
| ویژگی | Legacy BIOS | UEFI |
|---|---|---|
| سال معرفی | دهه 1980 | 2005 |
| نوع پارتیشن | فقط MBR | MBR و GPT |
| پشتیبانی از دیسک بالای 2TB | ❌ | ✅ |
| سرعت بوت | کندتر | سریع‌تر |
| رابط گرافیکی | ❌ (متنی) | ✅ (با ماوس و گرافیکی) |
| امنیت (Secure Boot) | ❌ | ✅ |
| نصب ویندوز مدرن | در حالت محدود | کاملاً پشتیبانی شده |
| قابلیت آپدیت فریمور | محدود | پیشرفته و قابل ارتقا |
| ماژولار بودن سیستم | ❌ | ✅ |
چطور بفهمم سیستمم UEFI هست یا Legacy؟
روش 1: داخل ویندوز
- Win + R رو بزن و تایپ کن:
msinfo32
2. در پنجره باز شده دنبال گزینه BIOS Mode بگرد:
- اگر نوشته شده Legacy = سیستم در حالت BIOS هست.
- اگر نوشته شده UEFI = سیستم در حالت UEFI بوت شده.
روش 2: داخل Disk Management
برای بررسی نوع پارتیشن‌بندی دیسک و تشخیص اینکه سیستم با UEFI بوت شده یا Legacy، مراحل زیر رو دنبال کن:
- دکمه‌های
Win + Xرو بزن و روی Disk Management کلیک کن. - روی دیسک اصلی (معمولاً Disk 0) راست‌کلیک کن و گزینه Properties رو انتخاب کن.
- به تب Volumes برو و دنبال گزینه Partition Style بگرد
- اگر نوشته بود GUID Partition Table (GPT) یعنی سیستم احتمالاً با UEFI بوت شده.
- اگر نوشته بود Master Boot Record (MBR) یعنی به احتمال زیاد سیستم با Legacy بوت شده.
توضیح بیشتر: اگر نوع پارتیشن‌بندی دیسک GPT باشه، احتمال بسیار زیاد سیستم با UEFI بوت شده چون این نوع پارتیشن‌بندی تنها در حالت UEFI پشتیبانی کامل داره. در مقابل، اگر دیسک از نوع MBR باشه، معمولاً سیستم با حالت Legacy بوت می‌شه چون MBR با Legacy بیشترین سازگاری رو داره. البته در برخی موارد خاص ممکنه دیسک MBR با UEFI هم کار کنه، ولی این حالت پایداری کامل نداره و برای نصب ویندوز 11 یا استفاده از Secure Boot مناسب نیست.
نحوه تغییر حالت بوت از Legacy به UEFI یا برعکس
برای این کار باید وارد تنظیمات BIOS/UEFI بشی:
- سیستم رو ری‌استارت کن و کلید مخصوص ورود به BIOS (معمولاً Del یا F2) رو بزن.
- دنبال گزینه‌ای مثل Boot Mode یا UEFI/Legacy Boot بگرد.
- حالت مورد نظر رو انتخاب کن و تغییرات رو ذخیره کن (Save & Exit).
⚠️ اگر سیستم عامل قبلاً با حالت متفاوتی نصب شده، ممکنه بعد از تغییر بوت بالا نیاد.
UEFI یا Legacy؟ کدام بهتر است؟
| شرایط | پیشنهاد |
|---|---|
| سیستم جدید (۲۰۱۵ به بعد) | حتماً UEFI + GPT |
| سیستم قدیمی (قبل ۲۰۱۲) | فقط Legacy + MBR |
| نصب ویندوز 11 | فقط UEFI + GPT |
| نیاز به امنیت بیشتر | UEFI با Secure Boot |
نتیجه‌گیری
اگه سیستم مدرنی داری، همیشه UEFI انتخاب بهتر و سریع‌تریه. فقط باید دقت کنی که دیسکت هم GPT باشه. در سیستم‌های قدیمی، Legacy تنها گزینه‌ست.
اگر درباره UEFI یا Legacy سوالی دارد یا میخواهید سیستم شما بررسی و آماده سازی شود، کافی نت سیگنال در خدمت شماست:
آدرس: شیراز، شهرک گلستان، فلکه دوم، جنب بانک تجارت
تلفن تماس: 07136200200
اولین دیدگاه را ثبت کنید